Najnowsze artykuły: 

Witaj na blogu Filmy z plecaka!

Relacje  z 5 kontynentów, filmy, zdjęcia, informacje, rekomendacje.

Francja, maj 2024

Poniżej znajdziecie garść ciekawostek i historyjek związanych z zamkami w Saumur, Salvert, Montsoreau, Montreuil-Bellay, Ternay, Coudray Montpensier, Chinon, La Villaumaire, Usse, Azay-le-Rideau, l’Islette i Opactwem Fontevraud. Oczywiście jest to mój subiektywny wybór. Wszystkie te obiekty są położone w Dolinie Loary, na zachód od Tours, a w następnej części opowiem o zamkach z terenów na wschód od Tours.

Zapraszam na film:

Po tym, jak zamki Villandry i Langeais - zobacz artykuł 20 zamków nad Loarą - wypad rowerowy (część I) -

musieliśmy zwiedzać w deszczu, zdecydowaliśmy się na przejazd pociągiem do Saumur.

Tu informacje o pociągach dla rowerzystów. Nie dość, że rowery można przewozić za darmo, to nie musicie ich taszczyć po schodach, ponieważ płaszczyzna peronu jest zrównana z poziomem wagonu. To bardzo istotne, ponieważ mój rower elektryczny ważył prawie 50 kg (przy okazji pozdrawiamy i polecamy wypożyczalnię w firmie Détours de Loire w Tours). Na stacjach w małych miejscowościach, często nie ma kasy biletowej, wówczas trzeba skorzystać z biletomatu, który na szczęście można ustawić na obsługę w języku angielskim. Można też ściągnąć na telefon aplikację kolei francuskiej SNCF (trzeba - przynajmniej tak było w maju 2024 r. - od razu na początku wybrać wersję angielską, gdy się nie zna francuskiego, bo potem nie można ustawić języka), w której można kupować bilety elektroniczne, bez konieczności ich drukowania.

Wyprawa rowerowa Zamki nad Loarą

Z kolei na dużych stacjach, jak Tours czy Blois można zgłosić, że chce się jechać z rowerem i wówczas skorzystać ze specjalnego miejsca dla rowerów, gdzie rower są podwieszane w pozycji pionowej, a Wy zajmujecie miejsce siedzące obok. W Blois perony są połączone kładką, tak jak w wielu miejscowościach w Polsce, z tą jednak różnicą, że na kładkę zawiezie Was winda, co czyni wielką różnicę, gdy ma się 50-kilogramowy rower, a z kładki możecie zjechać spiralnym zjazdem o niewielkim kącie nachylenia, z którego mogą także skorzystać osoby na wózkach inwalidzkich, czy rodzice z dziećmi w wózkach.     

Saumur ze wzgórza zamkowego wygląda zachwycająco

Tak więc, dzięki tym wszystkim udogodnieniom, w niecałe pół godziny znaleźliśmy się w Saumur, gdzie pogoda wyglądała bardziej obiecująco. I tu mała niespodzianka: z powodu jakiś wydarzeń kulturalnych w mieście (dla nas tego dnia najważniejszy był, jak się później okazało, „mecz roku” Igi Świątek z Naomi Osaką na turnieju French Open) w wielu hotelach w centrum byliśmy bez szans na miejsce.  

Na rynku w Saumur oglądamy „mecz roku” Igi Świątek z Naomi Osaką na French Open

Po drodze trafiliśmy na bardzo profesjonalną informację turystyczną i postanowiliśmy „zatrudnić” ją do znalezienia dla nas pokoju, co zajęło sporo czasu naszej przemiłej i jakże wytrwałej „wybawczyni”. W końcu się udało – los rzucił nas do wygodnego i godnego polecenia The Originals Boutique, Hôtel Le Londres w centrum Saumur. Jako że zza chmur zaczęło nieśmiało wyglądać słońce, mogliśmy wybrać się … gdzie? – oczywiście macie rację, do majestatycznego zamku, górującego nad miastem.  

Bajkowy zamek w Saumur

Zamek w Saumur sprzed chrztu Polski

Historia zamku w Saumur jest nietypowa, ponieważ wzniesiono go na ufortyfikowanych resztkach opactwa benedyktynów tuż przed chrztem Polski. Najpierw powstał potężny donżon, czyli wieża łącząca w sobie funkcje mieszkalne i obronne z murami o grubości 3 metrów i wysokości 20 metrów.

Przez czas jakiś zamek należał do Fulko V - Hrabiego Andegawenii oraz Tours i nie byłoby w tym nic ciekawego, gdyby nie fakt, że Fulko dzięki mariażowi został królem Jerozolimy. Na jego rozkaz krzyżowcy rozbudowali zamek Crac de Moabit, czyli Karak (a obecnie Al–Karak w Jordanii), który miał ułatwić ekspansję Franków w kierunku Morza Czerwonego, leżał bowiem na Starożytnej Drodze Królewskiej, łączącej Afrykę z Mezopotamią. Malownicze ruiny potężnej twierdzy na wzgórzu - byliśmy, widzieliśmy – wyglądają tak:

Zamek Al-Karak w Jordanii

Ale wróćmy z Jordanii do Saumur we Francji. Tutejszy zamek przypadł królowi Anglii Henrykowi II Plantagenetowi, ojcu Ryszarda Lwie Serce i Jana bez Ziemi. Nie wystarczyło królowi ziemi dla piątego z kolei syna, choć podobno Jan miał być jego ulubieńcem. Henryk II zweryfikował swą decyzję i 10-letniego Jana uczynił władcą Irlandii. Jan nie był już bez ziemi, tym bardziej, że po śmierci ojca i starszych braci, w tym Ryszarda Lwie Serce objął tron Anglii, jednak akurat na jego rządy rodacy woleliby spuścić zasłonę milczenia.

Miasto Saumur jest pełne uroczych zakątków

Niestety król Jan bez Ziemi stał się synonimem złego władcy i czarnym charakterem opowieści o Robin Hoodzie. Targały nim wybuchy gniewu i okrucieństwa, kłamał, nie należał też do odważnych w walce (miał zaledwie 165 cm wzrostu, podczas gdy jego brat Ryszard był o 30 cm wyższy) oraz posiadał wyjątkowy talent do zrażania do siebie ludzi. Chociaż zawsze stawał po stronie ojca w konfliktach z pozostałymi synami, to przed śmiercią króla zmienił front i zdradził go. Następnie próbował wszcząć rebelię przeciwko bratu Ryszardowi Lwie Serce, gdy ten będąc już królem Anglii wracał z wyprawy krzyżowej. W odwecie Ryszard skazał go na banicję i pozbawił posiadłości, ale wkrótce przywrócił go do łask. Jan popadł także w konflikt z papieżem, a jego chaotyczne rządy wywołały bunt baronów. Stracił wiele ziem należących do angielskiej korony we Francji - Normandię, Andegawenię, Maine i część Poitou.

Zamek w Saumur, jak wiele innych, służył jako więzienie

Trzeba jednak przyznać, że w jednym zasłużył się dla kraju, bowiem ma swój udział w konstytucji Wielkiej Brytanii. Otóż jedną z jej podstaw była Wielka Karta Swobód (ang. The Great Charter), którą Jan zmuszony był podpisać, przyjmując tym samym żądania szlachty w 1215 r. dotyczące na przykład wojskowości czy podatków.

Jego brat i poprzednik na tronie Anglii Ryszard Lwie Serce, wprost przeciwnie do znienawidzonego przez lud brata Jana, stał się bohaterem pieśni i legend, chociaż właściwie był królem „nieobecnym”. Dość powiedzieć, że na 10 lat swoich rządów, w Anglii spędził zaledwie 6 miesięcy. Anglicy wybaczyli mu także, brak znajomości angielskiego, opustoszenie królewskiego skarbca na sfinansowanie III wyprawy krzyżowej oraz konieczność wypłaty ogromnego okupu cesarzowi rzymskiemu i królowi Niemiec Henrykowi VI w zamian za wypuszczenie Ryszarda z niewoli. W ocenie historyka Stevena Runcimana był „złym synem, złym mężem i złym królem, ale dzielnym i znakomitym żołnierzem” i tak też go zapamiętano.

Położenie zamku w Saumur jest wyjątkowe

Ale do brzegu – zamek w Saumur: kolejni królowie wzmacniali fortyfikacje, aby w końcu przekształcić go w więzienie dla elit. Ze znanych postaci wizytujących zamkowe więzienie, wymienić należy jednego z największych skandalistów swoich czasów, markiza de Sade. W 1808 r. Napoleon Bonaparte uznał, że obiekt lepiej się sprawdzi jako więzienie państwowe i zlecił remont oraz prace dostosowawcze, w związku z czym na trzech piętrach rozmieszczono 75 cel. Już w 1862 roku zamek Saumur trafił na listę cennych zabytków narodowego dziedzictwa Francji, a w początkach XX wieku stał się siedzibą muzeum miejskiego.

Zamek Salvert powstał jako rezydencja myśliwska w XVI w.

Zamek Salvert w rękach jednej rodziny od 400 lat

Do zamku Salvert w miejscowości Neuillé trafiliśmy nie bez trudu, ponieważ nie należy on do sztandarowych obiektów w Dolinie Loary, a co za tym idzie, raczej nie figuruje w przewodnikach i informatorach turystycznych. Nie widnieje też na liście zabytków Francji, w związku z czym nie jest dotowany i utrzymuje się dzięki pełnieniu funkcji hotelowych (później znaleźliśmy go na Bookingu pod nazwą Chateau de Salvert). Powstał jako rezydencja myśliwska w XVI w. W czasie rozbudowy w XVIII wieku zamek otrzymał ornamenty w stylu neogotyckim, jedne z najbogatszych w regionie. W 1916 r. pożar zniszczył dach zamku. Obecni właściciele należą do rodziny, która włada obiektem od 400 lat.

Renesansowy zamek Montsoreau z XV wieku

Zamek Montsoreau – Muzeum Sztuki Współczesnej

W końcu pogoda nam dopisała i w słońcu dotarliśmy do zamku Montsoreau, który jako jedyny w Dolinie Loary został wybudowany około 1450 r. bezpośrednio nad brzegiem rzeki (czyżby byli aż tak rozsądni, aby nie budować zamków na terenach zalewowych?). Alexandre Dumas uwiecznił go w swojej powieści „Pani de Monsoreau”, napisanej w latach 1845–1846.

Zamek Montsoreau w swych historycznych murach gości dziś Muzeum Sztuki Współczesnej

Poddany dwóm poważnym akcjom restauracyjnym w latach dwudziestych XX wieku i w 1997 r., pełni obecnie funkcje publiczne, bowiem w 2015 r. stał się na następne 25 lat siedzibą muzeum sztuki współczesnej.

Samą miejscowość Montsoreau wielu uznaje za najpiękniejszą we Francji

Opactwo Fontevraud największe we Francji

W miejscu średniowiecznej pustelni, charyzmatyczny pustelnik Robert d’Arbrissel (wcześniej wykształcony w Paryżu opat klasztoru w La Roe) w 1099 albo w 1101 roku założył podwójne, męsko-żeńskie opactwo Fontevraud, które na początku XXI wieku zostało wpisane na listę Kulturalnego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO.

Opactwo Fontevraud

Aż do zamknięcia w 1789 roku, podczas Wielkiej Rewolucji Francuskiej, opactwem rządziły kobiety z rodów królewskich bądź szlacheckich. Status opactwa królewskiego nadał klasztorowi wspomniany powyżej Henryk II Plantagenet (od 1154 król Anglii), który przeznaczył go na miejsce pochówku dla swojej rodziny.

Figury nagrobne króla Henryka II Plantageneta i jego żony  Eleonory Akwitańskiej w Opactwie Fontevraud

W opactwie obok samego króla spoczęła jego żona Eleonora Akwitańska (królowa Anglii, a wcześniej królowa Francji – była żoną dwóch królów), ich syn Ryszard I Lwie Serce oraz synowa Izabela z Angoulême - żona Jana bez Ziemi.

Opactwem Fontevraud rządziły arystokratki

W Opactwie w Fontevraud król umieścił na wychowanie Jana bez Ziemi wraz z jego starszą o rok siostrą Joanną. Dzieci zostały pozbawione opieki matki Eleonory Akwitańskiej, uwięzionej przez męża Henryka II w areszcie domowym, prawdopodobnie za poparcie buntu syna Henryka Młodszego przeciwko ojcu.

Detale architektoniczne w Opactwo Fontevraud

Pewnie oddając Jana na wychowanie do klasztoru, król chciał go przygotować do kariery kościelnej, jako że wcześniej pozbawił go przecież ziemi, hojnie obdarowując pozostałych synów. Może trudne dzieciństwo stało się przyczyną paskudnego charakteru Jana bez Ziemi i w konsekwencji zyskania przez niego tak złej opinii, że następcom tronu w Anglii nigdy więcej nie nadawano imienia Jan.

Oryginalne kapitele w Opactwie Fontevraud

Przeznaczenie kompleksu budynków opactwa na więzienie przez Napoleona Bonaparte, przyczyniło się najpierw do jego przebudowy w latach 1806-1814, ale w ostateczności wyszło na dobre, bo uratowało  Fontevraud przed zniszczeniem.

Kuchnia w Opactwie Fontevraud i zdjęcia archiwalne

Chociaż w czasach Cesarstwa nikt nie został osadzony w Fontevraud, to później stało się ono jednym z cięższych więzień we Francji, działającym aż do 1963 roku. Życie tutejszych więźniów było bardzo trudne już z samego faktu przepełnienia – w planach więzienie było przeznaczone dla 700 osób, lecz często mieściło ponad półtora razy tyle.

Zamek Montreuil-Bellay

Zamek Montreuil-Bellay był szpitalem w czasie I wojny światowej

Zachwycający zamek Montreuil-Bellay swój wygląd zawdzięcza XV-wiecznej przebudowie cytadeli z XI wieku, powstałej na fundamentach rzymskiej osady obronnej. Solidna twierdza nie odniosła większych uszkodzeń podczas francuskich wojen religijnych w latach 1562–1598, mimo że miasto Montreuil-Bellay zostało splądrowane i spalone. Z kolei w czasie Rewolucji Francuskiej zamek został przejęty przez rząd rewolucyjny i wykorzystany jako więzienie dla kobiet podejrzanych o przynależność do rodziny królewskiej. Podczas I wojny światowej zamek stał się szpitalem dla prawie 1200 żołnierzy. Obecnie na terenie Château de Montreuil-Bellay wytwarza się własne wino z nazwą zamku na etykietach.

Zamek Montreuil-Bellay stanął na miejscu rzymskiej osady obronnej

Znalazłam ciekawą informację na temat miasteczka: „Montreuil-Bellay w Kraju Loary był największym obozem internowania dla Romów i Sinti we Francji. W okresie jego funkcjonowania, od listopada 1941 do stycznia 1945 r., przebywało w nim 3 000 osób. Nie był to ani obóz koncentracyjny, ani deportacyjny, ani też pracy przymusowej. Żaden z więźniów nie został wysłany do obozu zagłady, lecz ponad stu zmarło w trakcie pobytu w obozie. We Francji znajdowało się ponad 40 takich obozów.”

Zamek Ternay

Zamek Ternay ze stylowymi stajniami

W zbudowanym w 1451 r. zamku Ternay mieści obecnie klimatyczny hotel, zbierający pozytywne recenzje na Booking.com, z oceną 9,2 na 10 punktów. Zwiedzanie zamku jest możliwe tylko z przewodnikiem, wyłącznie po wcześniejszej rezerwacji. Niestety nie wiedzieliśmy o tym, więc mogliśmy podziwiać obiekt jedynie z zewnątrz, z czego i tak (chyba) właściciel nie był zadowolony. 

Zamek Coudray-Montpensier
 

Zamek Coudray-Montpensier wśród żyznych winnic

Obecnie winnice zamkowe Château Coudray-Montpensier produkują jedne z najlepszych win Chinon, dorobek wielu prestiżowych rodzin winiarskich, które sprawowały kontrolę nad posiadłością. Zamek został zbudowany w XIV wieku, ale posiadłość mogła istnieć już w latach 40-tych XIII wieku. Winnica zajmuje powierzchnię 34 hektarów. W tych romantycznych „okolicznościach przyrody” można dziś urządzić wesele nawet na 300 osób. Cena pokoju za noc wynosi około 3000 €.

Zamek w Chinon

Zamek w Chinon

Grzegorz z Tours, urodzony w 538 r. biskup Tours i pierwszy historyk Franków, przewidując rychły koniec świata napisał dzieło „Historie”, w którym dużo moralizował i wykładał sens dziejów, dzięki czemu dowiadujemy się sporo o historii państwa Franków. Opisał oblężenie zamku w Chinon w wizygockim mieście Chinon w 446 r. przez gubernatora romańskiego w Galii.

Zamek Chinon z apartamentami królewskimi

Około 600 lat później warownia należała do znanego nam już Henryka II Plantageneta, króla Anglii, który w tutejszej Wieży Tour du Moulin więził żonę Eleonorę Akwitańską (matkę Ryszarda Lwie Serce i Jana bez Ziemi).

W zamku Chinon naliczyłam co  najmniej 9 wież, tu wieża Coudray i most

W 1205 r. król Francji Filip II August odebrał Anglikom Chinon. Wiek później, być może w tej samej wieży uwięziono Jakuba de Molay i innych przedstawicieli zakonu templariuszy. Zamek pamięta też przybycie z tajną misją Joanny d’Arc. Potem popadł w ruinę, lecz już w 1840 r. został uznany za pomnik historii Francji i objęty ochroną. Na osadzoną na skałach potężną twierdzę, a właściwie trzy twierdze oddzielone od siebie głębokimi fosami można wejść lub wjechać windą, co też skwapliwie uczyniliśmy.

Widok na zamek  Chinon z wieży Coudray

Widok z wieży zegarowej, w której znajdowały się królewskie komnaty Karola VII (tego, do którego koronacji przyczyniła się Joanna d’Arc w 1429 r.) jest oszołamiający. Koniecznie trzeba go zobaczyć (chociaż na filmie powyżej)!

Wieża Zegarowa w Zamku Chinon

Widok na rzekę Vienne, lewy dopływ Loary

Zamek La Villaumaire tylko przez bramę

Do renesansowego zamku La Villaumaire z XV w. trafiliśmy zupełnym przypadkiem i oglądaliśmy go tylko zza bramy. Ale co to był za widok – urocza szaro-biała fasada z wieżyczkami zatopiona w zieleni ogrodu. Później doczytałam, że w końcu XX wieku zamek został zdewastowany i splądrowany, kiedy to cichaczem ciężarówkami wywożono z niego wszystko, co się dało: okiennice, kominy, witraże i dzwony.

Zamek La Villaumaire z XV w.

W XXI wieku zamek nabyła wenecka rodzina szlachecka Vitali, której korzenie sięgają 800 r. Rodzina, która uratowała już wiele zabytków w Rzymie, Paryżu, Cannes i w innych miejscach, odrestaurowała Zamek La Villaumaire, który wygląda teraz imponująco. A Wam jak się podoba? Zobaczcie na filmie powyżej.

​

"Zamek Śpiącej Królewny” w Ussé

​„Zamek Śpiącej Królewny” w Ussé

Zamek Usse nazywają "zamkiem Śpiącej Królewny", ponieważ Charles Perrault w trakcie wizyty w tym iście bajkowym zamku napisał tę piękną baśń. Pierwsza forteca w tym miejscu powstała w XI wieku. Od tego czasu obiekt zmieniał dość często zarówno właścicieli, jak i wygląd. Rozbudowa zamku przypada głównie na wiek XV i XVI. Ogrody zaprojektowane w 1664 r. w stylu francuskim przez projektanta ogrodów w Wersalu należą do najpiękniejszych w Dolinie Loary.

Zamek w Azay-le-Rideau jest otoczony wodą

Zamek w Azay-le-Rideau świadkiem zakończenia wojny

Na wyspie na rzece Indre, będącej dopływem Loary, stała średniowieczna forteca, w której w 1189 roku Henryk II Plantagenet (król Anglii) podpisał z Filipem II Augustem (królem Francji) traktat kończący wojnę angielsko-francuską. Akt ten, znany jest jako kapitulacja z Azay, gdyż zmożony chorobą Henryk II musiał przystać na wszystkie stawiane mu warunki.

Renesansowy zamek w Azay-le-Rideau
 

Około roku 1510 królewski doradca i skarbnik króla Francji Ludwika XII nabył posiadłość i postanowił przeistoczyć go w elegancki zamek na wodzie, łączący francuskie i włoskie dekoracje w stylu renesansu. Ostateczną formę zamku Azay-le-Rideau, którą podziwiamy obecnie, obiekt przybrał w XIX wieku, kiedy to powstał także otaczający go park krajobrazowy.

Makieta zamku w Azay-le-Rideau

W 1905 roku zamek stał się własnością państwa. Wewnątrz zamku podziwiać można bogatą kolekcję arrasów flamandzkich, z których najstarszy, umieszczony w sali balowej, pochodzi z 1500 roku.

Flamandzkie arrasy w zamku w Azay-le-Rideau

Brama zamku de l'Islette

Chateau de L’Islette miejscem stworzenia popiersia „Mała Kasztelanka” przez Camille Claudel

Gdy Auguste Rodin po raz pierwszy zobaczył rzeźby Camille Claudel w pracowni w École des Beaux-Arts, zaniemówił. „Z jednej strony miał wrażenie, jakby był autorem tych rzeźb, z drugiej – posiadały cechy, których brakowało jego dziełom […]. Rodin widział prace jako dopełnienie własnej twórczości, uzupełnienie brakujących szczegółów, cudownie odnaleziony element” – pisał A. Stabro w „Masz na imię Camille”. Jak więc miał się na zakochać w takiej twórczyni?

Zamek de l'Islette ma dwie przysadziste wieże

Sceną płomiennego romansu Augusta Rodina i Camille Claudel był renesansowy zamek de l'Islette, wzniesiony około 1530 roku. Obecnie zamek jest domem prywatnym, którego (ponoć bardzo mili) właściciele otwierają dla zwiedzających od maja do września.

Zamek de l'Islette

Na tym kończymy zwiedzanie zamków po zachodniej stronie Tours. Zapraszam na stronę wschodnią, w artykule 22 zamki nad Loarą - wypad rowerowy (część III), gdzie zobaczycie prześliczny Zamek Chenonceau, nazywany zamkiem Dam, w którym gościło aż 5 królowych i który ustępuje miejsca jedynie Wersalowi pod względem liczby odwiedzających. Zostając na zachód od Tours, możecie zobaczyć w części I zamki w Ambois, Cloux (mieszkał w nim Leonadro da Vinci), Villandry, Langeais i katedrę w Tours.

© Wszelkie prawa zastrzeżone. Zdjęcia, filmy i teksty są naszą własnością. Kopiowanie i wykorzystywanie bez pisemnej zgody twórców jest zabronione.